Podczas swojego rozwoju, maluch musi doświadczyć różnych etapów – zarówno tych spokojnych, związanych z wewnętrzną równowagą, jak i tych bardziej burzliwych.

Dziecko rozwija się skokowo. Zwłaszcza w pierwszym roku życia tempo jego rozwoju i zmian wtedy zachodzących jest bardzo dynamiczne. Niezwykle szybko może zdobywać nowe umiejętności, często nawet kilka naraz. Zanim to się stanie – wielu rodziców obserwuje pewne charakterystyczne objawy, poprzedzające wystąpienie kolejnego skoku rozwojowego w życiu ich dziecka.

Symptomy skoku rozwojowego:

- problemy z zasypianiem

- pogorszenie nastroju

-ogólne rozdrażnienie

- częstszy, bardziej intensywny płacz

- obniżona aktywność

- pogorszony apetyt

- potrzeba większej uwagi i zainteresowania ze strony rodziców.

Dzieje się tak dlatego, iż maluch odbiera coraz większą ilość bodźców i musi sobie, na swój sposób, umieć z tym poradzić. Często jest to dla niego bardzo trudne, bywa więc tak, że dziecko staje się wtedy niespokojne i bardziej „marudne.” Niekiedy, w takich sytuacjach, rodzicom wydaje się, że ich niemowlak zapomniał niedawno nabyte umiejętności, utracił pewne zdolności, jednak (kiedy dany skok się kończy) wszystko wraca do normy, a dziecko zyskuje nowe, niewystępujące dotychczas umiejętności.

Pamiętajcie, że każde dziecko rozwija się we właściwym sobie tempie. Zatem pojawienie się konkretnego skoku rozwojowego może odbywać się w nieco innym czasie u różnych dzieci. Dlatego też zaprezentowany poniżej „harmonogram 7 kroków” jest tzw. planem umownym, potraktujcie go zatem jako zestaw wskazówek pomocnych w ocenie prawidłowego rozwoju dziecka, a nie sztywne normy rozwojowe.

1 skok – 5 tydzień „WRAŻENIA”

- większa aktywność zaraz po przebudzeniu

- większa wrażliwość na otaczający dziecko świat (lepsza świadomość zapachu, dotyku, dźwięku)

- bardziej uważne i dłuższe patrzenie i słuchanie

- pierwszy lub częstszy niż dotychczas uśmiech

- pierwszy płacz w postaci prawdziwych łez

- lepsze funkcjonowanie układu pokarmowego, lepsze trawienie (rzadziej się dziecku odbija i ulewa)

Wskazówka! Na tym etapie rozwoju dziecka bardzo ważne jest abyśmy zapewnili mu jak najwięcej spokoju i ograniczali zewnętrzne bodźce (zbyt intensywne mogą budzić jego niepokój).

2 skok – 7-9 tydzień „WZORY”

- dziecko wydaje krótkie dźwięki

- podnosi głowę

- kopie nogami, macha rączkami

- zaczyna kontrolować własne rączki - wyciąga je po przedmioty, dotyka zabawek, próbuje złapać, jego ruchy są coraz bardziej precyzyjne

- patrzy na ludzi wokół siebie

- przygląda się ich twarzom

- spogląda na świecące się przedmioty

- pozytywnie reaguje na dźwięki, lubi słuchać piosenek.

Wskazówka! - Na tym etapie bardzo ważne jest zadbanie o ustalony rytm dnia dziecka, wprowadzenie określonych rytuałów (zaczyna ono bowiem dostrzegać powtarzające się schematy, co zdecydowanie sprzyja poczuciu bezpieczeństwa u dziecka, wyciszeniu i uspokojeniu).

3 skok – 11-12 tydzień „NIUANSE”

- dziecko zaczyna dostrzegać szczegóły wokół siebie, wychwytywać różnice (np. w tonie głosu)

- interesują go własne rączki (wkłada je do buzi, przygląda się im z uwagą)

- chwyta przedmiot obiema rączkami

- odkrywa własne dźwięki (krzyk, pisk)

- śledzi ruch osób lub przedmiotów, wodzi wzrokiem za zabawką (lepsza koordynacja ruchów oczu i głowy)

- coraz lepiej trzyma główkę

- wkłada przedmioty do buzi, w ten sposób zmysłowo poznaje otaczający je świat.

4 skok – 14-19 tydzień „WYDARZENIA”

- dziecko zaczyna przewidywać następstwa zdarzeń, rozumieć, że z jednych rzeczy wynikają inne

- próbuje raczkować

- przekręca się z pleców na brzuch (lub odwrotnie)

– lubi ruszać ustami, wystawiać język, gryźć, cmoka ustami gdy jest głodne

– potrafi przełożyć przedmiot z jednej ręki do drugiej

– zrzuca przedmioty na podłogę (świadomie)

– rozumie znaczenie coraz więcej słów

– reaguje na swoje imię

– zaczyna interesować go własne odbicie w lustrze

– wyciąga ręce, komunikując w ten sposób, aby wziąć je na ręce

– zaczyna wydawać nowe dźwięki

– lepiej komunikuje swoje potrzeby, np. odpycha butelkę/pierś gdy się naje

Wskazówka! - W tym okresie warto bawić się z dzieckiem w zabawę „A kuku” - zasłaniać i odkrywać zabawki (lub swoją twarz).

5 skok – 22-26 tydzień „RELACJE”

- dziecko zaczyna dostrzegać i coraz lepiej rozumieć relacje miedzy ludźmi

- chwyta przedmioty za pomocą palca wskazującego i kciuka

- coraz lepiej koordynuje swoje ruchy, zaczyna samo siadać

- uderza dwoma przedmiotami o siebie trzymając je w obu dłoniach

- coraz bardziej interesują go wszelkiego rodzaju błyszczące i szeleszczące przedmioty

- dostrzega wzajemne położenie różnych rzeczy względem siebie

- wyjmuje przedmioty z pudełka, wkłada je tam z powrotem

- przenosi wzrok z jednego obrazka na drugi w książce

- potrafi pomachać rączką na pożegnanie, klaskać

- protestuje, reaguje lękiem gdy mama lub tata wychodzi, zaczyna być nieufne wobec obcych ludzi – lęk separacyjny (obawa przed rozstaniem z rodzicami, zwłaszcza 
z mamą) bardzo często występuje w tym okresie.

6 skok – 33-37 tydzień „KATEGORIE”

- dziecko pokazuje i rozpoznaje kształty

- zauważa wspólne cechy różnych przedmiotów

- chętnie prezentuje swoje poczucie humoru, robi „miny” do własnego odbicia w lustrze, pokazuje, że uważa, iż coś jest zabawne

- może być zazdrosne o mamę lub tatę

- coraz częściej samo wykazuje inicjatywę podczas zabawy.

Wskazówka! - W tym okresie warto prezentować dziecku różnego rodzaju książeczki obrazkowe.

7 skok – 41-46 tydzień „SEKWENCJE”

- dziecko wskazuje na różne rzeczy palcem, oczekując nazwania ich

- używa słowa „nie”, gdy nie chce czegoś zrobić

- umie naśladować odgłosy zwierząt, powtarzać niektóre słowa

- potrafi dopasować do siebie przedmioty (np. klocek włożyć do otworu w tym samym kształcie) – lubi zabawę różnego typu sorterami

- próbuje rysować

- lubi bawić się w ukrywanie i znajdowanie przedmiotów

- próbuje stawiać pierwsze kroki, uczy się chodzić pchając np. chodzik lub krzesło

- wspina się, jeśli chce się do czegoś dostać

- schodzi tyłem z kanapy lub schodów

- dzieli się jedzeniem.

Dbając o prawidłowy rozwój swojego dziecka, niezwykle ważne jest, aby nie ponaglać go w zdobywaniu kolejnych umiejętności, aby pozwolić mu samodzielnie osiągnąć gotowość i nauczyć się wszystkiego we własnym tempie.

Ewa Sękowska-Molga (psycholog dzieci i młodzieży) @mama_psycholog_dzieciecy